Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm sâu sắc đến công nhân và nhân dân các dân tộc Quảng Ninh. Quảng Ninh là một trong những nơi được Bác về thăm nhiều nhất. Bác đã đến những hải đảo xa xôi, vùng biên giới Đông Bắc của tổ quốc, đến những tầng than, xưởng thợ, nhà máy, công trường… Đến đâu Bác cũng khen ngợi tinh thần thi đua yêu nước, lao động sản xuất cần cù sáng tạo, chiến đấu anh hùng dũng cảm của nhân dân các dân tộc và các lực lượng vũ trang của tỉnh.
Những lời dạy bảo ân cần của Bác là ngọn đuốc soi đường, là nguồn cổ vũ động viên Đảng bộ và nhân dân Quảng Ninh giành thắng lợi không chỉ trong những chặng đường lịch sử đã qua mà cho cả các giai đoạn hiện nay và mai sau. Nhân kỷ niệm 132 năm ngày sinh của Người (19/5/1890-19/5/2022), chúng ta cùng ôn lại những câu nói mang dấu ấn, tình cảm yêu thương của Bác đối với đồng bào và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh.
Không gian trưng bày “Bác Hồ với Quảng Ninh” tại Bảo tàng Quảng Ninh
Ngày 24/3/1946, lần đầu tiên Bác đến vịnh Hạ Long hội đàm với thượng xứ Pháp là thủy sư đô đốc G.T.Đắc-giăng-li-ơ được chính phủ Pháp ủy quyền ở Đông Dương để thỏa thuận tiếp một số điều khoản thực hiện Hiệp định sơ bộ ngày 6/3/1946. Trên sân bay nhìn xuống khu mỏ và biển trời Đông Bắc, Bác đã nói với những người đi cùng trên tàu hội đàm ở Vịnh Hạ Long hôm đó: “Vùng mỏ của đất nước ta thật là đẹp và giàu. Thợ mỏ của ta thật vô cùng anh dũng”.
Trong bài nói chuyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh với nhân dân khu mỏ tại thị xã Hòn Gai ngày 4/10/1957, Bác đã nói: “Hồng Quảng (tỉnh Quảng Ninh ngày nay) là nơi rừng vàng bể bạc rất phong phú, Hồng Quảng có nhân dân rất cần cù, có rất nhiều thuận lợi, nếu Đảng, chính quyền, công đoàn, thanh niên, mặt trận công tác tốt, nhân dân đoàn kết tốt thì Hồng Quảng nhất định có thể thành một địa phương kiểu mẫu”.
Bác nói chuyện với nhân dân Hòn Gai ngày 4/10/1957
Chiều ngày 30/3/1959, Bác đi thăm công trường khai thác mỏ than Đèo Nai (Cẩm Phả), tại công trường Bác nói: “Than ở vùng mỏ vào loại tốt nhất thế giới. Cảnh của vùng mỏ vào loại kỳ quan của loài người. Các chú phải làm than cho tốt”.
Bác đi thăm công trường khai thác mỏ than Đèo Nai (Cẩm Phả) chiều ngày 30/3/1959.
Ngày 31/3/1959, Bác cùng đồng chí Nguyễn Lương Bằng đi thăm tàu Hải quân 254 tại quân cảng Bãi Cháy, thăm đại đội pháo 34 trên đảo Hòn Rồng. Tại đảo Hòn Rồng, Bác đã nói với các chiến sĩ hải quân nhân dân Việt Nam: “Ngày trước chúng ta chỉ có đêm và rừng, ngày nay chúng ta có ngày, có trời và có biển”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm đảo Hòn Rồng,
một căn cứ của bộ đội hải quân ở Quảng Yên (ngày 31/3/1959). Ảnh tư liệu
Sáng ngày 1/4/1959, Bác cùng ngư dân đánh cá trên vùng biển Tuần Châu, tại đây Người căn dặn: “Biển bạc của ta do nhân dân ta làm chủ”. Ngày 1/4 đã trở thành ngày Truyền thống của Nghề cá Việt Nam.
Từ ngày 19 đến ngày 20/2/1960, Bác Hồ thăm tỉnh Hải Ninh (nay là thành phố Móng Cái – Quảng Ninh), Bác đã nói: “Tỉnh Hải Ninh có nhiều dân tộc, đã sẵn có truyền thống đoàn kết, nay càng đoàn kết hơn nữa. Đoàn kết dân tộc, đoàn kết lương giáo, đoàn kết Việt – Trung. Đoàn kết là sức mạnh, có sức mạnh đoàn kết thì làm gì cũng thành”.
Nhân dân tỉnh Hải Ninh vui mừng chào đón Chủ tịch Hồ Chí Minh
về thăm, tháng 2/1960. Ảnh tư liệu
Ngày 9/5/1961, Bác đi thăm đồng bào, chiến sĩ đảo Cô Tô (nay là huyện Cô Tô), Bác nói chuyện với đồng bào, thăm hỏi sức khỏe, công việc đời sống hàng ngày, Bác chỉ ra phương hướng xây dựng đảng, xây dựng cuộc sống mới. Tại đây Bác đã nói: Thủ đô Hà Nội tuy cách xa đảo, nhưng Đảng và Chính phủ luôn quan tâm đến đồng bào các đảo và mong đồng bào đoàn kết, cố gắng và tiến bộ”.
Bác thăm đồng bào và chiến sĩ trên đảo Cô Tô ngày 9/5/1961
Hơn 8 năm sau, ngày 12/6/1969 Bác lại gửi tặng đồng bào và lực lượng vũ trang đảo Cô Tô ảnh của Người, do tự tay Người viết dòng chữ: “Chào thân ái và quyết thắng” (Bác Hồ).
Ngày 02/2/1965 (tức mùng một Tết Ất Tỵ, Bác về thăm quân và dân tỉnh Quảng Ninh. Năm đó là năm hai tỉnh Hải Ninh và Hồng Quảng sát nhập, Bác đặt tên cho tỉnh là: Quảng Ninh.
Ngày 20/8/1966, Bác gửi thư khen quân và dân Quảng Ninh bắn rơi 100 máy bay giặc Mỹ, trong đó có đoạn: “Quân và dân Quảng Ninh hãy phát huy truyền thống anh hùng của đất mỏ, luôn luôn đoàn kết chặt chẽ, nâng cao cảnh giác, đánh tan mọi âm mưu tội ác của giặc Mỹ, lập nhiều thành tích chiến đấu và sản xuất to lớn hơn nữa”.
Ngày 8/6/1967, cùng với 1 số địa phương khác, Bác tặng thưởng Huân chương độc lập hạng nhất cho: “Quân và dân tỉnh Quảng Ninh”.
Ngày 15/11/1968, Bác Hồ trực tiếp làm việc với đại biểu công nhân, cán bộ ngành Than tại Phủ Chủ tịch, tại đây Bác đã nói: “Người ta thường gọi than là “Vàng đen”. Nó rất cần cho công nghiệp, nông nghiệp, thương nghiệp, vận tải quốc phòng và đời sống nhân dân. Trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội còn rất cần nhiều than”…
Gặp mặt cán bộ, công nhân ngành Than tại Phủ chủ tịch ngày 15/11/1968
“Ngành than cũng như quân đội đánh giặc. Toàn thể công nhân và cán bộ phải nhiệt tình cách mạng và tinh thần yêu nước rất cao, ý chí quyết đánh quyết thắng rất vững, phải đoàn kết nhất trí, phải có đầu đủ ý thức làm chủ nước nhà, làm chủ xí nghiệp, vượt qua mọi khó khăn, nhằm vào một mục đích chung là sản xuất thật nhiều than cho Tổ quốc”.
“Bác rất mong tất cả công nhân và cán bộ có gắng hơn nữa, đẩy mạnh ngành than trở thành một ngành gương mẫu cho các ngành kinh tế khác và tỉnh Quảng Ninh trở thành một tỉnh giàu đẹp. Cuối cùng, Bác nhờ các cô, các chú chuyển đến tất cả anh chị em công nhân và cán bộ ở các mỏ, đến các gia đình và các đoàn thể đồng bào và chiến sĩ tỉnh Quảng Ninh lời hỏi thăm thân ái của Bác và Trung ương”.
Những câu nói của Bác là nguồn động viên, khích lệ, kim chỉ nam hành động đối với mỗi cán bộ, công nhân, và nhân dân tỉnh Quảng Ninh trong suốt chặng đường phát triển hôm nay và mai sau.
Đặng Hoa tổng hợp
Theo sách Bác Hồ với nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh